Mimo, że elektrownie i elektrociepłownie spalają więcej węgla niż domowe paleniska, ilość zanieczyszczeń, jaka powstaje ze spalenia takiej samej ilości węgla w elektrociepłowni jest nieporównywalnie niższa niż w domowym piecu.
STOP dla niskiej emisji. Promocja dobrych praktyk i proekologicznych zachowań wśród samorządów terytorialnych i emitentów niskiej emisji, Bielsko Biała, 2006.Dlaczego tak się dzieje?
Produkcja ciepła w zawodowych źródłach musi spełniać wysokie kryteria ekologiczne nakładane przez przepisy ochrony środowiska. Kotły i turbiny, w których produkuje się ciepło są dużo bardziej sprawne od zwykłego kaflowego pieca czy domowej instalacji centralnego ogrzewania. Oznacza to oszczędność surowców, bo z takiej samej ilości gazu czy węgla można wyprodukować więcej energii.
Na kominach elektrociepłowni i ciepłowni montowane są filtry ograniczające ilość pyłów i szkodliwych związków powstających przy spalaniu, podczas gdy domowe instalacje po prostu wypuszczają dym do atmosfery. W dymie oprócz pyłu i sadzy jest dwutlenek siarki, tlenek i dwutlenek węgla oraz tlenki azotu. Z komina trafiają one do powietrza, którym oddychamy.
Nad tym, by były przestrzegane normy środowiskowe oprócz pracowników elektrociepłowni czy ciepłowni czuwają inspektorzy ochrony środowiska. Takiej kontroli nie ma nad pojedynczymi, domowymi instalacjami, w których czasami oprócz węgla czy drewna spalane są nielegalnie śmieci, plastikowe opakowania czy guma.
Sprawniejsze jest produkowanie ciepła w elektrociepłowniach – wspólnie z prądem elektrycznym. Takie rozwiązanie pozwala lepiej wykorzystać opał w porównaniu z osobnym wytwarzaniem ciepła i prądu. Taka kogeneracja pozwala na zużycie mniejszej ilości surowców, co sprawia, że oprócz oszczędności ekologicznej, mamy zysk z mniejszych kosztów, które za te surowce trzeba zapłacić.
Ponieważ firmy energetyki cieplnej muszą inwestować w ekologię, coraz częstsze staje się wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii w ich instalacjach. Zamiast tradycyjnych paliw do pieców trafia biomasa rolnicza lub leśna. Modernizowane są zakłady i sieć przesyłowa, by ograniczyć straty ciepła.
Dla ekologii ważne jest też jak korzystamy z zasobów. Ciepła woda, która płynie z kranu dzięki podłączeniu do sieci, pozwala na ograniczenie jej zużycia. Nie czekamy już zanim nagrzeje się bojler czy podgrzana w piecyku gazowym woda dopłynie do kranu. Mniejsze zużycie wody, to też mniejsze obciążenie dla oczyszczalni ścieków.